Çocuklar neden yalan söyler?

Bir çocuğun yalan söylediğini fark eden annenin ilk tepkisi genellikle kızmak ve uyarmaktır. Bu uyarı genelde sert, keskin ve yüksek ses tonuyla yapılır. Ancak, yalan ne kadar olumsuz bir davranış olsa da, çocuğun gelişim süreci dikkate alınmalıdır. Yaklaşık yedi yaşına kadar yalan söyleme durumu normal karşılanmalı, panik yapılmadan, tedbir alınarak hoşgörüyle yaklaşılmalıdır. Bu dönemde çocuklar henüz gerçeklik hissini tam olarak kazanmadıkları için yalan söylemeleri doğal bir süreçtir.

Sizinde aklınıza yalan denilince Pinokyo hikayesi mi geliyor.Veya Yalan Söyleyen Çoban hikâyesi.Baska zaman bu hikayelerede blogumda yer veririm ama şuan konumuz çocuklar yalan söyler mi?Yalan söylerse ne yapmalıyız.

Gerçeklik algısı, çocuklarda zamanla gelişir. 4-7 yaş arası dönemde çocuklar doğru-yanlış, canlı-cansız gibi kavramları tam olarak ayırt edemezler. Bu yüzden, hayal ile gerçeği karıştırabilir ve olmayan olayları olmuş gibi anlatabilirler. Bu dönemde çocukların davranışlarını yalan olarak etiketlememek, onların gerçeklik algısı geliştikçe doğruyu öğrenmelerine fırsat tanımak önemlidir. Zaten dinî açıdan da çocuklar, sorumluluk alma yaşına yavaş yavaş hazırlanır. Örneğin, Hadis-i Şerifte namaz kılmaya alıştırılma yaşı 7 olarak belirtilmiştir.

Çocuklar neden yalan söyler?

Birçok ebeveyn, çocuklarının yalan söylemeye başlamasıyla şaşkınlık ve hayal kırıklığı yaşar. Ancak bu davranışın altında yatan sebepler çoğunlukla derinlerde gizlidir. Anne babaların ilgisizliği, çocuğun yeterince takdir görmemesi ya da doğru davranışların ödüllendirilmeyip sürekli hatalara odaklanılması, çocukları yalana yönlendirebilir.

Reklamlar, çocuklarda sahte arzular oluşturabilir ve bu durum, çocukların sahip olmadıkları şeyleri varmış gibi anlatmalarına neden olabilir. Ayrıca, ebeveynlerinden gördükleri yalan söyleme davranışları da çocukların yalana başvurmasına yol açabilir. Baskı altında hisseden çocuklar ya da yeterince ilgi ve sevgi göremeyenler, bu eksiklikleri telafi etmek için yalan söylemeyi seçebilirler.

Çocuk yalan söylüyorsa sorumluluk ebeveynlerde olabilir mi?

Çocuklara doğru örnek olmak, ailelerin en önemli sorumluluklarından biridir. Yalan söyleme, öğrenilebilen bir davranıştır. "Masum yalanlar" ya da "beyaz yalanlar" olarak adlandırdığımız yalan çeşitleri, çocukların yalanın yer yer kabul edilebilir olduğu düşüncesine kapılmasına neden olabilir. Bu nedenle, her türlü yalandan kaçınılmalıdır. Örneğin, telefona bakan bir ebeveynin, "Beni sorarlarsa evde yok de" demesi, çocuklar tarafından fark edilip ileride onlara karşı kullanılabilir.

Çocuk yalan söylediğinde ne yapmalı?

1. Çocukla sağlıklı bir iletişim kurulmalı ve  düşündüklerini korkmadan ifade edebileceği bir ortam sağlanmalıdır.
2. Çocuğun yalanı tespit edildiğinde, anında sert tepki verilmemeli, özellikle fiziksel ya da psikolojik şiddete başvurulmamalıdır.
3. "Sen yalancısın" gibi suçlayıcı ifadeler yerine, "Neden böyle söyledin? Daha sakin düşünürsen hatırlaman kolaylaşır" gibi ifadeler kullanılmalıdır.
4. Çocuğu yalana yönlendirebilecek sorulardan kaçınılmalıdır. Örneğin, "Ödevini yaptın mı?" yerine "Defterlerini getir, birlikte bakalım" gibi cümleler kullanılabilir.
5. Çocuğun sadece fiziksel değil, duygusal ihtiyaçları da karşılanmalıdır. İlgi ve değer gören çocuklar daha az yalan söylerler. Ebeveynler çocuklarına sevgi göstermeli, onlara sarılmalı ve sevgilerini hissettirmelidir.
6. İyi davranışlar pekiştirilmeli ve eleştiri yaparken ödüllendirmeyi de unutmamalıyız.
7. Çocuğun arkadaş çevresi yakından takip edilmelidir. Yalan söyleme, arkadaş grubu içinde kabul görmek amacıyla da olabilir.
8. Çocuk yalan söylediğini itiraf ederse, doğruyu söylediği için ona teşekkür edilmelidir.
9. Çocuktan yaşının ve potansiyelinin üstünde bir davranış beklenmemelidir.

Çocuk gelişimi hakkında daha fazla yazıya, bilgiye burdan ulaşabilirsiniz.